Kończąca się perspektywa 2014-2020 oraz start nowej to dobry moment na przyjrzenie się funduszom europejskim, które przyczyniają się do rozwoju naszego regionu. Niekwestionowanym liderem wśród nich jest program regionalny. Warmia i Mazury otrzymały także istotne wsparcie w programach wykraczających poza granice województwa. Program Polska-Wschodnia oraz programy współpracy terytorialnej Interreg to bardzo skuteczne narzędzia stymulujące procesy rozwojowe w regionie, a przy tym wzmacniające powiązania ponadregionalne i międzynarodowe.
W Programie Operacyjnym Polska Wschodnia 2014-2020, z budżetem 2 mld euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), beneficjenci z województwa warmińsko-mazurskiego pozyskali dotychczas przeszło 1,72 mld złotych m.in. na rozwój przedsiębiorczości i infrastruktury transportowej. Projekty małych i średnich przedsiębiorców dotyczyły m.in. inkubowania start-up’ów, wzornictwa przemysłowego, umiędzynarodowienia działalności, wdrażania innowacji, czy tworzenia produktów sieciowych. W sektorze przedsiębiorczości zrealizowano dotychczas przeszło 713 projektów z dofinansowaniem ponad 419 mln złotych. Projekty obejmowały również infrastrukturę transportu zbiorowego – rozwój olsztyńskiego systemu tramwajowego i ekomobilności to ponad 441 mln złotych. Mieszkańcy Warmii i Mazur skorzystali także dzięki inwestycjom w linie kolejowe Szczytno-Ełk i Olsztyn-Działdowo oraz w dworce – o wartości łącznie ponad 658 mln złotych z EFRR. Program ten zapewnił również budowę nowych połączeń drogowych w kierunku nowopowstałej obwodnicy Olsztyna poprzez wsparcie w wysokości 210 mln złotych.
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 z łącznym budżetem ponad 2,5 mld euro będą trzecią edycją programu. Choć nie został on jeszcze zatwierdzony przez Komisję Europejską, powinien oferować większe wsparcie na projekty zrównoważonego rozwoju z poszanowaniem środowiska naturalnego i klimatu. Wsparcie skoncentruje się na czterech obszarach: przedsiębiorczość i inwestycje, energia i klimat, spójna sieć transportowa oraz turystyka (ponadregionalne szlaki tematyczne) i usługi uzdrowiskowe (wsparcie miejscowości uzdrowiskowych na Warmii i Mazurach). Więcej informacji jest dostępnych na stronie www.polskawschodnia.gov.pl/strony/o-programie/fe-dla-polski-wschodniej-2021-2027/
W województwie warmińsko-mazurskim z sukcesem realizowane są również projekty międzynarodowe w ramach Interreg. Współpraca ta obejmuje zarówno programy realizowane z sąsiadami, czyli współpracę transgraniczną (Programy Litwa-Polska, Polska-Rosja oraz Południowy Bałtyk) oraz aktywność skupioną w większych obszarach geograficznych, takich jak Region Morza Bałtyckiego oraz Środkowa Europa (współpraca transnarodowa). Natomiast z partnerami z Unii Europejskiej bez ograniczeń geograficznych można współpracować w Programie Współpracy Międzyregionalnej Interreg Europa.
W perspektywie 2014-2020 warmińsko-mazurskie samorządy i instytucje non profit chętnie korzystały z możliwości współpracy ponad granicami realizując urozmaicone projekty we współpracy z obwodem kaliningradzkim, rejonami litewskimi, parterami skandynawskimi, a nawet bardziej odległymi regionami UE.
Dotychczasowy bilans współpracy w ramach Interregu 2014-2020 to ponad 30 mln euro z EFRR dla beneficjentów z Warmii i Mazur. Dzięki tym środkom w partnerstwie międzynarodowym zrealizowano 88 projektów w takich dziedzinach jak promocja wspólnego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, rozwój turystyki, rozbudowa i modernizacja infrastruktury użyteczności publicznej w tym dróg, czy działania na rzecz włączenia społecznego.
Perspektywa finansowa UE na lata 2021-2027 zaoferuje warmińsko-mazurskim instytucjom równie szerokie możliwości współpracy i finansowania z programów Interreg.
Co nas czeka w ramach przyszłej perspektywy współpracy terytorialnej?
Współpraca transgraniczna to niezwykle popularny w naszym regionie program Polska-Rosja oraz program Litwa-Polska 2021-2027. Tu można oczekiwać wsparcia m.in. ochrony środowiska, służby zdrowia, turystyki i wspólnego dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego. Więcej Informacji znajdą Państwo tutaj: https://plru.eu/pl/pages/94 oraz https://lietuva-polska.eu/en/interreg.html
Nasz region może uczestniczyć również w programie skupiającym państwa wokół Bałtyku. W ramach Interreg Region Morza Bałtyckiego będą realizowane projekty poświęcone m.in. innowacjom, zrównoważonemu transportowi oraz efektywności energetycznej. Pierwszy nabór wniosków rozpocznie się 8 lutego 2022 r. Więcej informacji znajdą Państwo pod adresem https://interreg-baltic.eu/get-funding/programme-2021-2027.
Partnerzy zainteresowani innowacyjnymi projektami we współpracy m.in. z krajami skandynawskimi powinni sprawdzić ofertę programu Południowy Bałtyk 2021-2027, a tu przede wszystkim liczyć się będzie cyfryzacja, ochrona przyrody i turystyka. Pierwszy nabór wniosków najprawdopodobniej już na przełomie II/III kwartału 2022 r. Więcej informacji znajdą Państwo pod adresem https://southbaltic.eu/interreg-south-baltic-2021-2027.
Dla tych, którym bliższa jest współpraca z krajami centrum i południa Europy będzie dostępny Program Interreg Europa Środkowa ze wsparciem na m.in. miękkie projekty poświęcone: innowacjom, niskoemisyjności czy poprawie powiązań transportowych. Trwa już pierwszy nabór wniosków w tym Programie, który zakończy się 23 lutego br. Więcej informacji znajdą Państwo tutaj.
Z kolei program Interreg Europa to oferta przede wszystkim dla instytucji zainteresowanych doskonaleniem polityk sektorowych i instrumentów strukturalnych, w tym programów współfinansowanych z Funduszy UE. Więcej informacji znajdą Państwo tutaj. Otwarcie naboru jest spodziewane w kwietniu br.
Warto pamiętać, że w latach 2021-2027 mocniej akcentowane będą kwestie wzajemnej komplementarności programów i projektów unijnych o charakterze regionalnym, międzyregionalnym i ponadnarodowym. Wzajemne uzupełnianie się tych form wsparcia stworzy dodatkową szansę realizacji przedsięwzięć odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby lokalnych społeczności zamieszkujących nasz region. Projekty Interreg w większości charakteryzują się przewagą działań o mniejszym komponencie infrastrukturalnym, w ramach których istnieje możliwość opracowania koncepcji i testowania nowych rozwiązań (np. pilotaże, inwestycje na mniejszą skalę). Dzięki temu później łatwiej będzie realizować kolejne, dopracowane i komplementarne inwestycje infrastrukturalne ze wsparciem np. Programu Regionalnego Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027.
Więcej informacji na temat Programu Operacyjnego Polska Wschodnia oraz Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej Interreg realizowanych w województwie warmińsko-mazurskim znajduje się na stronach www.polskawschodnia.gov.pl, na portalu informacyjnym www.interreg.warmia.mazury.pl oraz na Facebooku www.facebook.com/InterregWiM.
Zainteresowanych ofertą Interreg i konsultacjami projektów Interreg zachęcamy do kontaktu z pracownikami Biura Współpracy Terytorialnej Departamentu Polityki Regionalnej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (adres e-mail: ewt@warmia.mazury.pl, tel. 89 521 93 24). Oferuje ono wsparcie m.in. w poszukiwaniu partnera do projektu Interreg, w rozwoju koncepcji projektowej, a także doradztwo przy sporządzaniu wniosków aplikacyjnych.