30 czerwcu br. Komisja Europejska przedstawiła długoterminową wizję obszarów wiejskich UE, w której zidentyfikowała wyzwania i obawy, a także podkreśliła najbardziej obiecujące możliwości dostępne dla tych regionów.
Wizja ma na celu sprostanie wyzwaniom i problemom stojącym przed obszarami wiejskimi poprzez wykorzystanie pojawiających się możliwości związanych z zieloną i cyfrową transformacją UE oraz wniosków z pandemii COVID-19. Za istotne uznano również określenie sposobów poprawy jakości życia na obszarach wiejskich, osiągnięcie zrównoważonego rozwoju terytorialnego i pobudzenie wzrostu gospodarczego.
W oparciu o prognozy oraz konsultacje przeprowadzone z obywatelami i innymi działaczami na obszarach wiejskich w Wizji zawarto propozycję Paktu ws. obszarów wiejskich oraz Planu działania UE na rzecz obszarów wiejskich, których celem są silniejsze, połączone ze sobą, odporne i dobrze prosperujące wsie europejskie.
Pakt na rzecz obszarów wiejskich
Nowy pakt na rzecz obszarów wiejskich ma angażować podmioty na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Ma to ułatwić realizację wspólnych celów określonych w wizji, wspierać spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz reagować na wspólne aspiracje społeczności wiejskich. Ułatwieniu tych działań mają służyć istniejące sieci wymiany doświadczeń, pomysłów i najlepszych praktyk na wszystkich szczeblach.
Plan działania UE na rzecz obszarów wiejskich
W wizji i planie działania określono cztery dziedziny, aby obszary wiejskie stały się:
- silniejsze: poprzez wzmocnienie pozycji społeczności wiejskich, poprawienie dostępu do usług i ułatwienie innowacji społecznych,
- lepiej skomunikowane: dzięki poprawie połączeń – zarówno transportu, jak i dostępu cyfrowego,
- odporne: poprzez ochronę zasobów naturalnych i zazielenianie działalności rolniczej w celu przeciwdziałania zmianie klimatu przy jednoczesnym zapewnieniu odporności społecznej poprzez oferowanie dostępu do szkoleń i różnorodnych możliwości wysokiej jakości zatrudnienia,
- zamożne: w wyniku zróżnicowania działalności gospodarczej i zwiększenia wartości dodanej działalności rolniczej i rolno-spożywczej oraz agroturystyki.
Plan zawiera inicjatywy związane z tymi czterema zagadnieniami. Wprowadzony zostanie również tzw. rural proofing, w ramach którego poważne decyzje polityczne UE będą analizowane przez pryzmat obszarów wiejskich. Dodatkowo w strukturach Komisji powstanie obserwatorium obszarów wiejskich, które będzie usprawniało proces zbierania i analizowania danych dotyczących obszarów wiejskich oraz dostarczało informacje na potrzeby tworzenia polityki. Do końca 2021 r. Komisja Europejska wraz z Komitetem Regionów rozpocznie analizę działań, które należy podjąć, aby osiągnąć cele wizji. Do połowy 2023 r. Komisja podsumuje, jakie działania finansowane przez UE i państwa członkowskie zostały przeprowadzone i zaplanowane dla obszarów wiejskich. Na początku 2024 r. opublikowane zostanie publiczne sprawozdanie, w którym określone zostaną obszary wymagające zwiększonego wsparcia i finansowania, a także dalsze działania w oparciu o plan działania UE na rzecz obszarów wiejskich. Wnioski ze sprawozdania zostaną uwzględnione w pracach nad przygotowaniem okresu programowania 2028-2034.